Mỗi ngày, có hàng trăm ca chảy máu cam ở trẻ được bố mẹ đưa đến
bệnh viện, nhưng chỉ 6 đến 10% trong số đó cần ở lại bệnh viện điều trị. Trẻ
em thường bị chảy máu cam nhiều hơn người lớn do mạch máu mỏng và sát với niêm
mạc mũi. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng này, không ngoại trừ nguyên
nhân bệnh lý.
Nóng trong người
Mũi là nơi đưa lượng khí vào bên trong cơ thể. Do vậy, tất cả
các nguyên nhân làm thay đổi hoặc tổn thương khoang mũi đều dẫn tới việc chảy
máu cam ở trẻ.
Chấn thương ở mũi: do tai nạn hay do va đập mạnh, đánh nhau. Khi bị tác dụng
lực vào mũi, sẽ làm vỡ các mạch máu trong hốc mũi gây chảy máu và nếu nặng có
thể gây mất máu với số lượng lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Nguyên nhân sinh lý: thứ 2 rất thường gặp trong mùa hè, trẻ bị nóng trong người làm
cho các mạch máu, cấu trúc trong lỗ mũi bị vỡ, gây ngứa ngáy. Trẻ em thường có
tật hay ngoáy mũi vô tình làm vỡ mạch máu và chảy máu cam.
Có phải là bệnh lý?
Khi không có tác động gì mà bé chảy máu cam thì phụ huynh cần
kiểm tra xem trẻ có bệnh lý gì về máu không, bằng cách cho bé kiểm tra các xét
nghiệm huyết học.
Theo BS Duy Long (khoa Huyết học BV Nhi Đồng 1), có rất nhiều
trường hợp (nhất là bé trai) hay bị chảy máu cam, khi đã bị thì rất lâu và khó
cầm máu, khi đó có thể trẻ mắc bệnh hemophilie hoặc xuất huyết giảm tiểu cầu.
Đây là hai bệnh lý về huyết học tương đối thường gặp ở trẻ nhỏ. Cần phải được
xét nghiệm để chẩn đoán chính xác và điều trị theo phác đồ phù hợp.
Nguyên nhân bệnh lý thứ hai là tình trạng viêm mũi ở trẻ, hiện
tượng này làm cho lớp chất nhầy bảo vệ bề mặt niêm mạc mũi bị thương tổn, vì
thế các mạch máu nằm ngay dưới đó và niêm mạc mũi cũng bị trầy xước hoặc rách.
Viêm mũi gây kích thích tạo ra các dịch rỉ viêm, gây đau, ngứa ngáy, khó chịu,
làm trẻ càng cho tay vào mũi ngoáy, gây chảy máu.
Thêm một nguyên nhân rất nguy hiểm mà phụ huynh thường bỏ qua
hoặc xem thường, đó là u xơ vòm mũi họng - một bệnh lý có thể gây tử vong và
nhiều tai biến nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh u xơ vòm mũi
họng chỉ xảy ra ở trẻ em, thường gặp ở trẻ 6-15 tuổi, phần lớn là bé trai.
Triệu chứng ban đầu là chảy máu cam, tái phát nhiều lần, số lượng máu chảy ngày
càng nhiều.
Sau một thời gian, nếu không được điều trị, khối u sẽ phát triển
lớn và trẻ có thêm nhiều triệu chứng khác như tắc mũi, ù tai. Trường hợp nặng,
có thể dẫn đến tử vong. Điều mà các bác sĩ lo ngại nhất ở bệnh này là nguy cơ
chảy máu ồ ạt khi đụng vào khối u. Nếu can thiệp không khéo, máu từ khối u sẽ
chảy dữ dội, khó cầm lại được. Không ít bệnh nhân đã tử vong trên bàn mổ hoặc
trong giai đoạn thay gạc mũi sau phẫu thuật. Khối u càng lớn thì nguy cơ tử
vong trong phẫu thuật của bệnh nhân sẽ càng cao.
Nếu được phát hiện sớm khi khối u còn nhỏ, bác sĩ sẽ áp dụng
phương pháp phẫu thuật nội soi để cắt bỏ u một cách dễ dàng. Nhưng khi khối u
đã lớn, bác sĩ phải cắt xương mặt để tiến vào hốc mũi loại bỏ khối u, điều này
vừa gây nguy hiểm vừa ảnh hưởng đến vấn đề thẩm mỹ cho trẻ.
Vì vậy, khi thấy trẻ em (nhất là các bé trai) có triệu chứng
chảy máu cam nhiều lần, lượng máu chảy ngày càng lớn, cha mẹ nên đưa trẻ đến chuyên
khoa tai mũi họng để khám và điều trị ngay, tránh để khối u phát triển lớn.
Xử lý khi chảy máu cam
Khi bị chảy máu cam, trẻ thường có tâm lý rất sợ hãi và hoảng
loạn, vì vậy việc đầu tiên là giúp trẻ quên đi nỗi sợ bằng cách kể một câu
chuyện, hoặc xem tivi trong lúc chờ cầm máu. Sau đó, cho bé cúi đầu ra phía
trước, dùng khăn tay hoặc bông gòn để bịt lỗ mũi ngăn không cho máu chảy ra.
Giữ mũi của trẻ trong vòng 10 phút, nhớ để ý thời gian chính xác, đừng giữ lâu
quá.
Tránh để cho bé ngửa đầu ra đằng sau trong lúc đang chảy máu
cam. Làm như vậy sẽ khiến cho máu chảy xuống phía sau hốc mũi vào bao tử và có
thể gây khó chịu và ói mửa. Nếu sau 20 phút, máu trong mũi của trẻ vẫn không
ngừng chảy, cần phải đưa bé đến bác sĩ ngay, tránh để bé mất nhiều máu, xây
xẩm.
Bố mẹ cần thường xuyên cắt móng tay cho trẻ để tránh tổn thương
mũi. Mùa nóng, cho bé ăn nhiều rau, hoa quả để tăng cường vitamin C, nhắc bé
uống đủ nước để tránh bị nóng và khô niêm mạc.